Ngôn ngữ Thụy Sĩ: Mọi điều bạn cần biết và nơi chúng được sử dụng

Thụy Sĩ là một quốc gia khá nhỏ. Bạn chắc chắn đã biết điều đó rồi.

Vì vậy, nhiều khách du lịch ngạc nhiên khi biết rằng không có một "ngôn ngữ Thụy Sĩ" nào. Thay vào đó, Thụy Sĩ có tới bốn ngôn ngữ quốc gia chính thức. Ở phía tây là Pháp ngữ, phía nam là Ý ngữ, còn phần còn lại của Thụy Sĩ nói Đức ngữ. Hoặc đúng hơn là: tiếng Thụy Sĩ Đức. Ngôn ngữ thứ tư là Romansh, thường được sử dụng ở đông nam của đất nước.

Bên cạnh đó còn có nhiều phương ngữ khác, tạo nên một cấu trúc vô cùng phong phú, khiến một số người bạn Đức hoặc Áo của chúng ta đôi khi cảm thấy lúng túng. Nhưng sẽ nói về đặc điểm này sau... Trước tiên, bạn sẽ có một bản tổng quan về phần nào của Thụy Sĩ sử dụng ngôn ngữ nào.

Thụy Sĩ là một quốc gia khá nhỏ. Nổi tiếng với những dãy núi Alpes hùng vĩ, sô cô la tinh tế và đồng hồ chính xác. Nhưng ít ai biết rằng đất nước này còn có sự đa dạng ngôn ngữ đáng kinh ngạc. Trong một quốc gia nhỏ hơn nhiều thành phố lớn trên thế giới, có đến bốn ngôn ngữ chính thức được sử dụng.

Đúng vậy, bạn không đọc nhầm đâu: bốn ngôn ngữ.

Vậy điều gì khiến sự đa dạng ngôn ngữ này trở nên đặc biệt như vậy?

Thứ nhất, thật ấn tượng khi những ngôn ngữ này cùng tồn tại trong một vùng địa lý nhỏ như vậy. Người dân Thụy Sĩ thường nói thành thạo nhiều ngôn ngữ khác nhau. Thứ hai, đây là minh chứng cho cách chính trị và văn hóa Thụy Sĩ trân trọng và khuyến khích sự đa dạng ngôn ngữ và văn hóa. Thay vì áp đặt một ngôn ngữ duy nhất, Thụy Sĩ đã phát triển các cơ chế để bảo vệ và giữ gìn quyền lợi cũng như văn hóa của tất cả các cộng đồng ngôn ngữ.

Thủ ngữ chung của Thụy Sĩ: Người ta nói ngôn ngữ gì ở Thụy Sĩ và ở đâu?

Nơi nào ở Thụy Sĩ người ta nói tiếng Đức?

Tiếng Đức chiếm hơn 60%, là ngôn ngữ phổ biến nhất ở Thụy Sĩ. Trên bản đồ, phần nói tiếng Đức của Thụy Sĩ được tô màu xanh dương. Ở 17 trong tổng số 26 bang của Thụy Sĩ, tiếng Đức là ngôn ngữ chính thức duy nhất. Đó là các bang Aargau, Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden, Basel-Stadt, Basel-Landschaft, Glarus, Lucerne, Nidwalden, Obwalden, Schaffhausen, Schwyz, Solothurn, St. Gallen, Thurgau, Uri, Zug và Zurich. Tại các bang Bern, Fribourg và Graubünden, tiếng Đức cùng với các ngôn ngữ khác đều được sử dụng.

Người nói tiếng Pháp ở Thụy Sĩ ở đâu?

Tiếng Pháp được hơn 20% cư dân Thụy Sĩ nói. Trên bản đồ, bạn có thể thấy phần của Thụy Sĩ nói tiếng Pháp được tô màu đỏ. Tại các bang Geneva, Jura, Neuchâtel và Vaud, tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức duy nhất. Cùng với tiếng Đức, tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức ở các bang Bern (đa số nói tiếng Đức), Valais (đa số nói tiếng Pháp) và Fribourg (đa số nói tiếng Pháp).

Nơi nào ở Thụy Sĩ nói tiếng Ý?

Tiếng Ý phổ biến ở mức 8%, ít hơn so với tiếng Đức và tiếng Pháp. Tuy nhiên, đây vẫn là một phần quan trọng trong bản đồ ngôn ngữ của Thụy Sĩ. Bạn có thể nghe tiếng Ý ở một số vùng phía nam của Graubünden và Valais. Nhưng chủ yếu, tiếng Ý được nói nhiều nhất ở khu vực Ticino, nơi tiếng Ý là ngôn ngữ chính thức duy nhất. Trên bản đồ, phần nói tiếng Ý của Thụy Sĩ được đánh dấu màu xám.

Ở Thụy Sĩ, tiếng Romansh được nói ở đâu?

Tiếng Romansh là ngôn ngữ có tỷ lệ người nói ít nhất ở Thụy Sĩ. Chỉ khoảng 1% dân số nói tiếng này. Nếu bạn muốn nghe ngôn ngữ đặc biệt này, hơi giống sự pha trộn giữa tiếng Pháp và tiếng Ý, bạn phải đến bang Graubünden nơi có ba ngôn ngữ chính thức cùng tồn tại. Ở đây, tiếng Đức, tiếng Ý và tiếng Romansh được sử dụng đồng đều trong văn bản hành chính. Ngôn ngữ cổ với nguồn gốc Latin này vẫn rất phổ biến trong giao tiếp hàng ngày.

Đài Swiss German là gì?

Swiss German là một cấu trúc đặc biệt. Thứ nhất, không có chữ Swiss German duy nhất. Thụy Sĩ nói tiếng Đức có rất nhiều phương ngữ khác nhau. Một người ở Appenzell và một người ở Bern sử dụng các từ khác nhau như thế nào một người ở Grisons và Basel cũng vậy. Nhưng về cơ bản, chúng ta vẫn hiểu nhau khá rõ ràng. Ngoại trừ một số từ đặc trưng mà mỗi phương ngữ sử dụng theo cách riêng. Một số đặc điểm của Swiss German bao gồm:

• Không có chính tả cố định. Không có quy tắc. Swiss German được nói theo cách người ta trưởng thành. Điều này thường dẫn đến các cuộc tranh luận nảy lửa giữa những người thuộc các phương ngữ khác nhau về cách phát âm chính xác. Nhưng vì không có chính tả, không có đúng hoặc sai.
• Swiss German chỉ được nói và không phải là ngôn ngữ viết chính thức. Tất nhiên, tin nhắn không chính thức giữa bạn bè, gia đình và người quen, đặc biệt trong giới trẻ, thường được viết bằng Swiss German. Nhưng chính thức, tiếng viết chính là tiếng Đức chuẩn.
• Các người hàng xóm Đức của chúng ta thường gặp khó khăn khi hiểu Swiss German. Nếu họ sống trong khu vực miền nam của Đức, gần Stuttgart, họ thường hiểu khá rõ. Nhưng càng về phía bắc, các phương ngữ của chúng ta càng trở nên khó hiểu đối với họ. Để giúp bạn hình dung một số điểm khác biệt giữa tiếng Đức và Swiss German, chúng tôi đã chuẩn bị một bảng nhỏ cho bạn thấy. Như bạn thấy, ở Thụy Sĩ, tùy theo phương ngữ, có thể có những từ khác nhau để diễn đạt cùng một ý nghĩa.

Tiếng Đức	Tiếng Thụy Sĩ Đức
Cà rốt	Rüebli
Bánh sừng bò	Gipfeli
Bữa sáng	Zmorge
Bữa trưa	Zmittag
Bữa tối	Znacht
Khoai tây	Härdöpfel / Äerdli
Bà tám	Schnädertante
Đi mua sắm	go poschte / iichaufe
Khóc	brüele / brööle / hüüle
Xích đu	Gigampfi / Riitiseili / Riitiplampi
Đậu xanh	Buärli / Erbsli
Chèo thuyền phao	böötle
Chai	Guttere
Dù sao đi nữa	item (thường dùng ở Kanton Bern)
Cảm cúm	Schnuderi / Pfnüsel
Thanh quản	Gurgeli
Chuột lang biển	Meersäuli

Các ngôn ngữ khác ở Thụy Sĩ

<pƯớc tính="" khoảng="" 6%="" dân="" số="" thụy="" sĩ="" nói="" tiếng="" anh="" như="" ngôn="" ngữ="" chính.="" bạn="" thường="" có="" thể="" dễ="" dàng="" giao="" tiếp="" bằng="" khi="" ở="" đây.="" hiện="" được="" xem="" là="" quốc="" gia="" thứ="" năm="" không="" chính="" thức.="" người="" từ="" các="" vùng="" khác="" nhau="" gặp="" nhau,="" họ="" ưu="" tiên="" hơn="" một="" trong="" những="" thức="" của="" gia.<="" p="">

Thụy Sĩ là đất nước thu hút nhiều người nhập cư. Với tỷ lệ người nước ngoài trên 25%, Thụy Sĩ đứng thứ tư toàn cầu, chỉ sau Singapore, Úc và New Zealand. Bạn không hiếm khi nghe thấy tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Albania, tiếng Serbo-Croatia hoặc tiếng Tây Ban Nha. Với tỷ lệ trên 1%, những ngôn ngữ này dẫn đầu danh sách 40 ngôn ngữ khác ở Thụy Sĩ.

Bạn nghĩ tiếng La tinh đã chết? Không phải ở Thụy Sĩ. Chúng tôi thường sử dụng nó làm phương tiện giao tiếp trung lập, tránh ưu tiên bất kỳ ngôn ngữ quốc gia nào. Đặc biệt khi nói về các dự án hay sáng kiến toàn quốc: Pro Senectute, Pro Natura, Pro Patria, Confoederatio Helvetia (thường thấy trên tiền xu tem bưu chính), chỉ là vài ví dụ điển hình.

</pƯớc>

Người Thụy Sĩ có nói tiếng Anh không?

Nhiều người Thụy Sĩ thường nói tiếng Anh khá tốt. Đặc biệt ở các thành phố, bạn sẽ dễ dàng giao tiếp ở phần lớn các trường hợp. Tiếng Anh được dạy từ sớm trong các trường học và là kiến thức phổ thông. Nhờ đa dạng ngôn ngữ, Thụy Sĩ là một đất nước rất thân thiện với du khách. Bạn sẽ gặp những người đa ngôn ngữ, sẵn lòng giúp đỡ bạn dù khả năng ngôn ngữ của bạn có hạn.

Tất nhiên, chúng tôi không thể áp dụng quy ước này cho tất cả mọi nơi. Ở một số vùng nông thôn của Thụy Sĩ, có thể bạn sẽ nhận được cái lắc đầu ngượng nghịu khi hỏi “Bạn có nói tiếng Anh không?”.

Như dự kiến, ở những khu vực xa xôi, khả năng đa ngôn ngữ sẽ gặp giới hạn. Một ứng dụng dịch thuật tốt đôi khi rất hữu ích. Bạn sẽ có cơ hội gặp người dân Thụy Sĩ rất chân thực, gắn bó sâu sắc với văn hóa địa phương.

Người Thụy Sĩ có nói nhiều ngôn ngữ không?

Mỗi học sinh đều phải học ít nhất một ngôn ngữ chính thức khác. Vì vậy, hầu hết người Thụy Sĩ đều thành thạo hai ngôn ngữ quốc gia cộng với tiếng Anh. Ngoài ra, học sinh ở phần Đức của Thụy Sĩ bắt đầu học tiếng Đức chuẩn từ ngày đầu đi học. Do đó, tiếng Đức viết được coi là ngoại ngữ chính của họ. Tuy nhiên, tiếng Thụy Sĩ vẫn luôn là tiếng mẹ đẻ, dù họ có thể không thành thạo tất cả các ngôn ngữ của đất nước.

Người Thụy Sĩ lớn lên trong môi trường đa ngôn ngữ, ngay cả khi không biết rõ tất cả các ngôn ngữ quốc gia. Tất cả nhãn mác trên sản phẩm đều ghi ít nhất ba ngôn ngữ chính: tiếng Đức, tiếng Pháp và tiếng Ý. Thông báo ở sân bay, nhà ga, trên tàu hoặc các không gian công cộng đều bằng ba ngôn ngữ này cộng với tiếng Anh. Các quảng cáo tương tự được đặt tại từng khu vực ngôn ngữ theo đặc trưng của từng vùng. Mỗi vùng đều có đài phát thanh và truyền hình riêng phát sóng bằng ngôn ngữ chính thức của mình. Chất lượng giáo dục cao cùng với khả năng đa ngôn ngữ của cư dân khiến Thụy Sĩ trở thành nơi lý tưởng cho các doanh nghiệp quốc tế. Khi đến thăm, bạn hiếm khi gặp rào cản ngôn ngữ và sẽ gặp phải những người nhiệt tình, có khả năng ngôn ngữ tốt.

Röstigraben là gì?

Rösti là món đặc sản khoai tây của Thụy Sĩ. “Röstigraben” biểu thị ranh giới ngôn ngữ giữa phần phủ bằng tiếng Đức và phần dùng tiếng Pháp của đất nước. Nó còn là đường phân giới vô hình giữa các nền văn hóa của hai vùng ngôn ngữ lớn nhất Thụy Sĩ. Thường thì, sự khác biệt văn hóa này thể hiện rõ qua các kết quả bỏ phiếu chính trị.

Dọc theo đường này có một loạt các thành phố song ngữ:

• Sierre / Sitten (gần 90% tiếng Pháp)
• Fribourg / Freiburg (khoảng 80% tiếng Pháp)
• Bienne / Biel (hơn 40% tiếng Pháp)
• Murten / Morat (15% tiếng Pháp)

Biel là thành phố song ngữ lớn nhất và được xem như mô hình trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, các thành phố khác cũng không kém cạnh. Ví dụ, kỷ niệm 125 năm thành lập Hiệp hội ẩm thực Freiburg, cả hai nhóm ngôn ngữ đã tổ chức chung một lễ kỷ niệm một cách tự nhiên.

Freiburg được chia thành hai phần dựa trên ranh giới tự nhiên của ngôn ngữ. Nếu bạn vượt qua sông Saane từ phía đông nói tiếng Đức, ngay bên kia dòng sông, bạn sẽ được tiếp xúc bằng tiếng Pháp. Các cơ quan chức năng ở Freiburg hoạt động song ngữ, và bạn có thể thấy hệ thống giáo dục song ngữ rõ ràng. Đây là ví dụ điển hình cho sự hòa hợp về ngôn ngữ và văn hóa tại các thành phố nằm trên Röstigraben.

Mẹo cho hoạt động tại Thụy Sĩ:

Khi bạn đã vượt qua Röstigraben trên tàu, bạn sẽ nhận ra ngay. Nếu các thông báo tại Bern vẫn phát bằng tiếng Đức, thì ở Freiburg đã bắt đầu phát bằng tiếng Pháp. Hãy chú ý xem tiếp viên tàu nói gì. Họ cũng tự động chuyển đổi ngôn ngữ dựa theo ranh giới ngôn ngữ mà họ đi qua.

Có nói tiếng Anh ở Thụy Sĩ không?

Chắc chắn, các ngôn ngữ chính thức của Thụy Sĩ là tiếng Đức, Pháp, Ý và Rhaeto-Roman, nhưng điều đó không có nghĩa là tiếng Anh không xuất hiện ở đây. Khoảng 6% người Thụy Sĩ sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ chính. Thêm vào đó, nhiều người Thụy Sĩ khá thành thạo tiếng Anh, đặc biệt là ở các khu vực thành phố và ở giới trẻ.

Thụy Sĩ, với vai trò trung tâm kinh doanh và du lịch toàn cầu, có nhiều người nước ngoài nói tiếng Anh và khách du lịch, điều này càng làm tăng nhu cầu của nhiều người Thụy Sĩ phải học tiếng Anh. Tiếng Anh đã được dạy từ sớm trong các trường học và trở thành kiến thức phổ thông.

Nhờ sự đa dạng về ngôn ngữ, Thụy Sĩ là một đất nước rất thân thiện với du lịch. Bạn sẽ gặp những người đa ngôn ngữ, sẵn lòng giúp đỡ bạn dù trình độ ngôn ngữ của bạn chưa cao. Tất nhiên, chúng ta không thể áp dụng chung cho toàn bộ đất nước này. Cũng có những nơi ở Thụy Sĩ nơi tiếng Anh không phổ biến. Đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, bạn có thể nhận được những cái lắc đầu bối rối khi hỏi “Bạn có nói tiếng Anh không?”.

Tự nhiên, ở những vùng xa xôi, khả năng đa ngôn ngữ sẽ gặp giới hạn. Lúc đó, một ứng dụng dịch thuật tốt có thể rất hữu ích. Bạn sẽ gặp một Thụy Sĩ chân thực, con người gắn bó chặt chẽ với văn hóa địa phương của họ.

Tất cả người Thụy Sĩ đều nói được nhiều ngôn ngữ sao?

Với sự đa dạng ngôn ngữ trên diện tích nhỏ như vậy, chắc chắn ai cũng thắc mắc người Thụy Sĩ có thực sự đa ngôn ngữ đến thế nào.

Thật ra, nhiều người Thụy Sĩ lớn lên trong môi trường song ngữ hoặc đa ngôn ngữ, không chỉ do các ngôn ngữ chính thức, mà còn vì vị trí địa lý của đất nước và chính sách giáo dục. Không hiếm khi gặp một người sống ở Zürich, nói tiếng Thụy Sĩ Đức làm ngôn ngữ chính, nhưng cũng thành thạo tiếng Pháp, thậm chí tiếng Ý hoặc tiếng Romansh. Sự gần gũi với các nước như Đức, Pháp và Ý cũng thúc đẩy việc học những ngôn ngữ này.

Hơn nữa, hệ thống giáo dục Thụy Sĩ rất coi trọng việc dạy ngoại ngữ. Trẻ em bắt đầu học một thứ tiếng quốc gia thứ hai ngay từ lớp tiểu học và thường thêm tiếng Anh vào trong quá trình học. Hoặc các em có thể bắt đầu học tiếng Anh trước rồi sau đó mới học ngôn ngữ quốc gia thứ hai. Ở khu vực nói tiếng Đức của Thụy Sĩ, học sinh học tiếng Đức phổ thông là ngôn ngữ viết từ ngày đầu tiên đến trường và xem đó như ngoại ngữ đầu tiên của các em. Tiếng Thụy Sĩ Đức vẫn là tiếng mẹ đẻ dưới dạng phương ngữ.

Đa ngôn ngữ được coi là tài sản quý giá ở Thụy Sĩ, không chỉ mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp và văn hóa, mà còn góp phần vào bản sắc quốc gia và củng cố mối liên kết giữa các cộng đồng ngôn ngữ khác nhau trong nước.

Do đó, người Thụy Sĩ lớn lên trong môi trường đa ngôn ngữ mặc dù không phải ai cũng thành thạo tất cả các ngôn ngữ chính thức. Ví dụ, tất cả sản phẩm đều có nhãn ít nhất bằng ba ngôn ngữ chính: tiếng Đức, tiếng Pháp và tiếng Ý. Các thông báo ở sân bay, nhà ga, trên tàu hay ở những nơi công cộng khác thường được phát bằng nhiều thứ tiếng. Quảng cáo cũng xuất hiện bằng ngôn ngữ địa phương tương ứng ở từng khu vực. Mỗi vùng ngôn ngữ có đài phát thanh và truyền hình riêng sử dụng ngôn ngữ chính thức của vùng đó.

Với kiến thức này trong đầu, bạn đã sẵn sàng để khám phá Thụy Sĩ rồi. Bạn biết rằng trong Thụy Sĩ không có ngôn ngữ chính thức duy nhất và có thể ghi điểm trong mọi quiz bằng kiến thức bổ sung.